Tanrı’nın meleği göklerden Avraam’a ikinci kez seslendi ve [şöyle] dedi: “‘Kendi Adım’a yemin ediyorum’ diyor Tanrı; ‘bu şekilde davrandığın ve biricik oğlunu esirgemediğin için, seni kesinlikle mübarek kılacağım ve soyunu, göklerdeki yıldızlar ve deniz kıyısındaki kum gibi fazlasıyla çoğaltacağım. Soyun, düşmanlarının kapısını miras edinecek. Dünyanın tüm milletleri senin soyun sayesinde mübarek kılınacaklar – [hepsi] sırf Sesim’e itaat ettiğin için [olacak]!”
“‘Seni büyük bir bereketle bereketleyeceğim’ ifadesinde Tanrı’nın İbranice kullandığı sözler barekh avarekh’kha’dır; bu kelimesi kelimesine ‘bereketleyeceğim, bereketleyeceğim seni’ demektir.” Bu, biri Avraam’a, diğeri ise onun soyuna yönelik olmak üzere iki katlı bir bereket anlamına gelir.¹³²
Selihot duasında şöyle deriz:
“Moriah Dağı’nda Avraam’a cevap veren, bize de cevap versin.”
Burada Tanrı’dan, Akeda’dan sonra Avraam’ın soyunu korumasına dair ettiği yeminle verdiği bereket gibi, biz dua ettiğimizde de bize eksiksiz bir cevap vermesini istiyoruz.¹³³
[Tora, “Senin soyunu gökyüzündeki yıldızlar ve deniz kenarındaki kumlar kadar çoğaltacağım” dediğinde,] bu sözün iki yönlü bir ima taşıdığı anlaşılır: Eğer İsrail halkı hak ederse yıldızlar gibi yüceltilir; hak etmezlerse herkesin çiğnediği kum gibi alçalırlar.¹³⁴
Burada başka bir ima daha vardır: Bir kişi yüksek bir konuma sahip olsa da, “gökyüzündeki yıldızlar” kadar yüce olsa da, aynı zamanda “deniz kenarındaki kum” gibi alçakgönüllü olmalıdır. Günde üç kez Amidah duasının sonunda şöyle deriz: “Ruhum tüm varlıklara karşı toprak gibi alçakgönüllü olsun…” Bir Yahudi asla kibirli olmamalıdır. Lekh Lekha peraşasında, en büyük bilginlerden birinin oğluna yazdığı ve alçakgönüllülüğe dair öğütler verdiği mektubu aktarmıştık.¹³⁵
Bu nedenle Yahudi hem yıldızlara hem kuma benzetilir. Alçakgönüllülük Yahudiliğin temellerinden biridir; kibir ise günahı getirir.¹³⁶
[Tora’daki “Tanrı’nın dağında görülecek” ifadesi,] Bet HaMikdaş’ın (Kutsal Tapınak) bu dağın üzerinde iki kez inşa edileceğine işaret eder. [Bu yüzden buraya “Tanrı’nın Dağı” denmiştir.] Tapınaklar yıkılmış olsa da, Tanrı “görülecek”; üçüncü Tapınak burada yeniden inşa edilecek ve sonsuza kadar kalacaktır.¹³⁷
Avraam’ın kurban ettiği koçun her parçası Tanrısal bir amaç için hazırlandı: Külleri, Kral Şelomo’nun inşa ettiği Kutsal Tapınak’taki Büyük Mizbeah’ın (Sunak) temeline dönüştü. On adet kirişinden Kral David’in lirinin on teli yapıldı.¹³⁸ Derisi Eliyahu’nun kuşağı oldu.¹³⁹ İki boynuzundan şofarlar yapıldı. Sol boynuz, Tora’nın verildiği Sina Dağı’nda çalınan şofardı.¹⁴⁰ Sağ boynuz, ikisinden daha büyüğü, son kurtuluş zamanı geldiğinde çalınmak üzere saklandı.¹⁴¹ Amidah duasında her gün şöyle deriz: “Özgürlüğümüz için büyük şofarı çal.” Bu, tüm koçun Tanrısal bir amaca hizmet ettiğini gösterir.¹⁴²
Tanrı’nın bu vaadiyle Avraam tatmin oldu ve Yitshak’ın bağlarını çözüp onu nazikçe sunaktan indirdi.