YARATILIŞ 13
Avram, eşi ve sahip olduğu her şeyle birlikte, yanında Lot da olmak üzere, Mısır’dan Negev yönünde yukarı doğru çıktı. Avram, gerek sürü, gerek gümüş, gerekse de altın açısından çok yüklüydü/zengindi. Yolculuklarına Negev’den Bet-El’e kadar devam etti; çadırının başta bulunduğu, Bet-El ve Ay arasındaki yere kadar [gelerek] ilk seferde mizbeahı yapmış olduğu yere [ulaştı]. Avram orada Tanrı’ya İsmi’yle dua etti.
Negev, Kutsal Topraklar’ın güneyinde yer alır. Mısır, Kutsal Topraklar’ın güneybatısında bulunduğu için, Avram sınırı geçtiğinde artık Negev’deydi.38
Tora, “Yolculuklarına devam ettiğini” [ya da kelime kelime çeviri ile “yolculuklarına gittiğini”] belirtmektedir. Bu, Mısır’dan Kutsal Topraklar’a döndüğünde, Mısır’a giderken durduğu aynı hanlarda durduğunu işaret etmektedir. Bunu, borçlarını ödemek için yapmıştır. Kıtlık zamanındayken, Avram mali olarak zorluk yaşadığı için bazı kişilerden borç para almıştı. Tanrı artık kendisine servet verdiği için, borçlarını ödemek istedi. Avram, asla başka bir insanı aldatmazdı.
[Tora, bu nedenle, “Avram çok zengindi…” ve sonra “yolculuklarına gitti” demektedir. Varlıklı olduğu için, geri dönebilmiş ve borçlarını ödeyebilmiştir.]
Avram, borçları konusunda çok dikkatli olduğu için, onları bir aracı veya haberci göndererek ödemek istememiştir. Bizzat ödemedikçe, bir aracının tam ödeme yapmama olasılığı her zaman vardır.
Avram, her hancıya ne istediyse ödemiş, tutar üzerinde pazarlık yapmaya kalkışmamıştır. Bu durum, onun zaten büyük servete sahip olduğunu işaret ediyor olabilir. Ayrıca, Avram’ın servetini değerli taşlar halinde taşıyor ve onları ucuza satmak istememiş olma olasılığı vardır. Bu nedenle, Mısır’a yolculuk edebilmek için gerekli ihtiyaçları için para borç almıştır. Orada, değerli taşlarını değerinde satabilecektir.
Tora bize Avram’ın “çadırının başta bulunduğu” yere gittiğini söylemektedir. Bu bize, bir misafirin yerini değiştirmesinin iyi bir davranış olmadığını öğretir. Belirli bir şehri ziyaret ettiğinde, genellikle Reuven’in evinde kalıyorsa, o şehre döndüğünde Reuven hayatta olduğu sürece, Simeon’un evinde kalması uygun değildir. Bunun iki nedeni vardır:39
Birincisi, insanlar Reuven hakkında kötü düşünüp, “Kesinlikle kötü bir insan olmalı. Bakın bir misafir geliyor ama yeniden gelmek istemiyor. Başka bir ev sahibine gidiyor” diyebilirler.
İkincisi, insanlar misafir hakkında kötü düşünceye sahip olabilirler. “Ev sahibine bir yanlış yapmış olmalı. Ev sahibi onun yeniden gelmesini istemiyor” diyebilirler.
Yalnızca iki durumda kişi önceki ev sahibine dönmek zorunda değildir. Birincisi, ev sahibi ondan bir şey çalarsa, ikincisi, ev sahibi onu evinden kovarsa. Bu iki durumda misafirin oraya geri dönme zorunluluğu yoktur. Ancak, ev sahibi bunlardan birini yapmadığı sürece, misafir başka biri ile kalamaz. Bu durum, ev sahibi onunla geçinemese, ona hakaret etse veya onu misafir olarak istemediğini açıkça gösterse bile geçerlidir. Yine de değiştiremez.
Tora bu nedenle, Avram’ın “çadırının başta bulunduğu” yere gittiğini söylemektedir. Dönüşünde, ilk olarak kaldığı yerde kalmış, konakladığı yeri değiştirmemiştir.
NOTLAR:
38. Raşi; Bereşit Rabba; Yafeh Toar, sayfa 244.
39. Arkhin, sayfa 16.