[Avraam] Biraz süzme peynir, süt ve hazırladığı buzağıyı aldı ve önlerine koydu. Onlar yerken, o da ağacın altında, yanlarında bekledi.
[Bu ayette Avraam’ın ekmek getirdiğine dair ifade yoktur.] Bazıları, yemek için hiç ekmek getirmediğini söyler. Evinde hazırlanan her yiyeceğin rütüelik olarak saf kişiler tarafından hazırlanması konusunda çok dikkatliydi. Tüm yiyeceklerini ritüelik olarak saflık içinde yenmesi gereken Tanrı’ya bir sunu olarak görüyordu. Ama Sara hamuru yoğurmaya başladığında, aniden regl oldu [ritüelik olarak saf olmamasını sağladı]. Avraam, bu nedenle ekmeği konuklarına sunmadı.62
Avraam, konuklarının bedevi olduğunu düşündüğü ve açıktır ki ritüelik saflık konularıyla ilgilenmedikleri için, Avraam’ın neden ekmeği konuklarına sunmadığı merak edilebilir. Avraam, kendisinin yemediği bir şeyi başkalarına sunmazdı.63
Bir görüşe göre, [bu Yom Kippur’dan sonra gerçekleşmedi] ama Pesah’ın ilk günü gerçekleşti. Sara’nın regli aniden geri geldi ve doksan yaşında olduğu için, Sara’nın yaşadığı bu şokun etkisiyle yoğurmakta olduğu hamuru unuttuğu konusunda Avraam kaygılandı. [Bir hamur pişirilmeden önce on sekiz dakika durursa mayalı (hametz) olur. Avraam tüm buyrukları yerine getirdiği için, yasak olan bir şeyi onlara sunamazdı.
Avraam’ın 318 hizmetkarı olmasına, yaşlı ve sünnet sonrasında ortaya çıkan etkiler nedeniyle ıstırap çekiyor olmasına rağmen her şeyi kendisi yaptı. Bu, onun iyi bir işi yapmayı ne kadar önemsediğini gösterir.
Bu, iyi bir işi yapmaya başkalarını katabilse de, kişinin kendisinin bunu yapmasının daha iyi olduğunu öğretir. Bu nedenle, Talmud bilginlerinin Şabat hazırlıklarına bizzat katıldıklarını görürüz. Rav Hisda sebzeleri keser, Rabba ve Rav Yosef odun keser, Rav Zeira ateş yakar ve Rav Nahman bar Yitshak yaptığı alışverişi eve taşırdı. Tüm bunların nedeni, Şabat’ı bizzat onurlandırmak istemeleriydi.64
Bu nedenle, bir kişi iyi biri işi yapmak için kendisini çok önemli görmemelidir. Şabat için hazırlanmak gibi bir işi bizzat yapmak büyük bir onurdur. Birçok kadın ve erkek hizmetçisi olsa bile, Şabat için her şeyi onların yapmalarına izin vermemelidir. Bu durum, diğer iyi işler için de geçerlidir.
Tora, bu nedenle Avraam’ın “yanlarında beklediğini” aktarır. Bunun nedeni, aynı masada hem süt hem de et servis etmiş olmasıdır.
Yahudi kanununa göre, sütlü yiyeceklerle yenmesi ihtimaline karşı, masaya aynı anda et ve süt koymak yasaktır. Bir masada iki kişi oturuyorsa, biri et, diğeri sütlü yiyeceklerden yemek isterse, bu iki kişi birbirini tanıyorsa aynı yerde yemek yiyemezler. Birbirlerine karşı rahat oldukları için, biri diğerinin tabağından tadabilir.65
Avraam hem süt hem de et servis ettiği için, yanlarında durdu ki, biri diğerinin yemeğinden tatmaya çekinsin. Eğer biri et yedikten sonra süt yemek isterse, Avraam bunu yapmamasını hatırlatmak amacıyla yanlarındaydı. Tüm bunlar, Avraam’ın başkalarını ile ilgilenmek için ne kadar çabaladığını göstermek içindir.66
Mişna, bir işveren işçi alır ve onlara yemek vermeyi kabul ederse, daha fazlasını vermek zorunda olmamasının gelenek olduğunu öğretir. Bir görüşe göre, bir kişi bu konuda çok dikkatli olmalıdır, çünkü işveren ne kadar çok verirse versin, işçiler doymayacaktır, çünkü onlar Avraam, Yitshak ve Yaakov’un çocuklarıdır.67
Mişna daha sonra Rabbi Yohanan ben Mattiya’nın bir keresinde işçi tutmak üzere oğlunu gönderdiğini aktarır. Oğlu, işçilere yemek vermeyi kabul eder. Babası bunu duyunca, “Oğlum, onlara Şelomo’nun görkemli günlerinde olduğu gibi bir ziyafet hazırlasan bile, yükümlülüğünü yerine getirmemiş olacaksın, çünkü onlar Avraam, Yitshak ve Yaakov’un soyundan gelmektedir” der.68
Kutsal Kitap bize şöyle der, “Şelomo evinin bir günlük yiyeceği otuz kor ince un, ve altmış kor un, on besili öküz, ve otlaklardan yirmi öküz, ve geyikler, ve ceylanlar, ve sığınlar, ve semiz tavuklardan başka yüz koyundu.” (1 Krallar 5:2-3). [Kor veya varil yaklaşık 220 litreydi, böylece her kor veya varil un 100 pound ağırlığındaydı.] Bu nedenle Şelomo her gün yaklaşık 3000 pound ağırlığında ince un ve 6000 pound ağırlığında normal un kullandı. Bu genel olarak özel lezzet amacıyla ve etle birlikte yenmesi için hamur işi yiyecekler hazırlamak için kullanıldı. Bunun yanında, on besili öküz, yirmi sıradan öküz ve yüz koyun kesti. Bunlar kızartılmış etlerdi. Ayrıca diğer etler ve balıklar başka servisler için hazırlanmıştı.
Bu bize Kral Şelomo’nun günlük ziyafeti ile ilgili bir fikir verir. Ama yine de Avraam daha büyüktü. Sadece üç adam için, Avraam üç buzağı kesti, Kral Şelomo ise tüm saray halkını hazırlamış oldukları ile besledi.
Babası şöyle dedi, “Bu nedenle işçileri doyurmaya söz verme. Ne kadar çok verirsen ver, yeterli olmayacaktır.”
Bir işçi işe alınırsa, yiyecek talep etmemelidir. Bu tehlikeli olabilir.
Talmud, Rabbi Yosi’nin işçiler tuttuğunu ve onları doyurmaya söz verdiğini aktarır. Oğlu arazide ustabaşı olarak görev yapıyordu ve yiyecek zamanında gelmediğinde, işçiler açlıktan ölüyoruz diye şikayet ediyorlardı. Büyük bir aziz olan oğlu, meyvesiz bir incir ağacı görüp ağaca meyve vermesini buyurdu. Ağaç hemen meyve verdi ve işçiler yedi. Bunu duyunca Rabbi Yosi “Evrenin Efendisi, ben sana hizmet ettiğim için buradan ayrılamadım, [bu nedenle adamlarım aç kaldı.] Beni affetmen için sana yalvarıyorum” diye dua etti.
Bu duayı duyunca işçiler, “Oğlunun bizim karnımızı doyurduğu gibi, Tanrı da seni doyursun” diye karşılık verdi.
Rabbi Yosi olanları anlayınca, “Yaratıcı’nızın bir ağaca zamanından önce meyve verdirtmesini sağladınız. Siz de zamanından önce öleceksiniz” dedi.69
Bu olaydan sonra işçilerden hiçbiri uzun süre yaşamadı. Bugün bile, insanlar Safed’deki bu yeri bilir ve ona “Mübarek İncir” der.
Tora’daki tüm bu hikaye sorgulanabilir, çünkü; melekler fiziksel yiyecek yemez. Onlar Avraam’a insanlar olarak görünse de, Tora neden açıkça onların “yediğini” söylemektedir?
Bunu açıklamanın bir yolu, Leh Leha Peraşası’nda açıklamış olduğumuz gibi, bilginler her yemekte ruhlarını beslemek için Tora hakkında konuşurlar. Avraam’ın konukseverlik gösterdiği herkesle olduğu gibi, bu konukları ile de Tora hakkında konuştuğu, Tanrı’nın yollarını öğrettiği konusunda şüphe yoktur. Tora bu nedenle “yediler” demektedir. Melekler, Avraam’ın Tora derslerini dinlemiştir ve bundan daha iyi bir manevi besin yoktur.70
Melekler ayrıca yiyecekleri yemiş gibi göstermişlerdir. Yemek parçalarını dudaklarına götürmüş ve sonra ellerinde yakmışlardır. Tabaklarındaki yiyecek kaybolduğu için, Avraam onların gerçekten yediklerini düşünmüştür.
Bu bize bir kişinin yabancı bir yerde ise, yerel adetlere uyması gerektiğini öğretir. Asla olağandışı bir şey yapmamalıdır. Melekler bile bu nedenle yiyor gibi yapmıştır.71
Bir görüşe göre, melekler gerçekten yemiştir. Bunu Avraam’a olan saygılarından dolayı yapmışlardır.72
Tanrı, bir yerine üç melek göndermiştir. Her meleğin ayrı bir görevi vardı. Rafael, sünnet sonrasında ortaya çıkan etkiler nedeniyle ıstırap çeken Avraam’ı iyileştirmek için geldi. Mihael, Sara’ya [çocuk sahibi olacağını söyleyeceği] iyi haberler vermek için geldi. Gavriel, birazdan görecek olduğumuz gibi, Sedom’u yok etmeye geldi.
Üç meleğe gereksinim olmasının nedeni, bir meleğin birbirine karşıt iki görevi yapamamasıdır.73 Her biri kendi görevini yerine getirmelidir, bu durumda, biri adalet habercisi iken diğeri merhamet habercisidir.
Dahası, Tanrı meleklerin birbirini kıskanmasını istememiştir [eğer Avraam’a bir başmelek gönderilseydi bu olabilirdi.] Melekler Tanrı’nın emrini yerine getirmede isteklidir ve onlar arasındaki barışı sürdürmelidir, yazılmış olduğu gibi, “Kendi yüce yerlerinde barış kuran O’dur” (Eyüp 25:2).
Tanrı’nın Kendisi Avraam’a görünmüş olsa da, ne Avraam’ı iyileştirmiş ne de Sara’nın çocuk sahibi olacağını ilan etmiştir. Tanrı, Avraam’ı ziyaret etmesinin tek nedeninin Avraam’ı onurlandırmak olduğunu göstermek istemiştir, başka bir nedenle değil. Dahası Tanrı, önemli bir kişinin, sıradan bir kişi olsa da hastayı ziyaret etmesi gerektiğini öğretmek istemiştir.74
NOTLAR:
62. Aynı adlı eserde.
63. Bahya, Yazar’ın kendi eklemeleri ile.
64. Orah Hayim 250.
65. Yoreh Deah 88.
66. [Rabbi Şlomo Amarillo (1645-1721),] P’ney Ş’lomo (Selanik, 1717).
67. Bava Metzia, Bölüm 7.
68. Aynı adlı eserde.
69. Taanit, sayfa 24.
70. Yafeh Toar, sayfa 281; Zohar, sayfa 104.
71. Bava Metzia, Bölüm 7.
72. Tosefot, aynı adlı eserde.
73. Aynı adlı eserde; Bahya.
74. Chen Tov.