Tüm bunlar Sidim Vadisi’nde (Ölü Deniz) biraraya gelmişlerdi. Kedorlaomer’e oniki yıl boyunca hizmet etmişlerdi; ancak onüçüncü yılda isyan ettiler.
Bu beş kral Kedorlaomer’in hakimiyeti altındaydı ve her yıl ona vergi veriyorlardı. Oniki yıl boyunca ona bağlı kaldılar; sonra ona isyan etmeye ve hürmet etmeye son vermeye karar verdiler.
Avram’ın Kenaan ülkesinde bulunduğu onuncu yılda, Babil kralı Nimrod ile Kedorlaomer arasında savaş başladı. Nimrod, bu beş kralın Kedorlaomer’e isyan ettiğini duyunca, ona karşı savaş açmaya ve onu tekrar kendi hükmü altına almaya karar verdi. Nimrod kendine iki kralı müttefik olarak aldı: Elasar kralı Aryoh ve Goyim kralı Tidal.
Goyim, Roma yarımadasında bir yer adıdır. Yukarıda bahsedilen üç kral, o zaman var olan yetmiş ulustan temsilcileri yanlarında getirdiler. Tidal’i hepsinin kralı olarak seçtiler. Böylece, yeni bir imparatorluk kuruldu ve ona Goyim [(גוֹיִם), “uluslar” anlamına gelir] adını verdiler. Bir şehri ismi değil, birçok ulustan oluşan bir imparatorluktu.
Nimrod bu iki kralı kendi yanına çekti ve yedibin deneyimli askerden oluşan bir birlik oluşturdular. Kedorlaomer beşbin asker ile geldi. Tümü bir araya gelip, Babil’de Elam ve Şinar arasındaki vadide savaştılar. İlk çarpışmada, Nimrod’un en iyi üçyüz adamı öldürüldü. Bunların arasında Nimrod’un oğlu Mardon da vardı. Nimrod, büyük kaybını görünce gözden düşmüş olarak yerine döndü ve Kedorlaomer’in hükmü altına girmeyi kabul etti. [Bu nedenle birinci ayette Amrafel (Nimrod) önce bahsedilmekte, sonra ise altta 9. ayette, Kedorlaomer’den sonra bahsedilmektedir.]
Kedorlaomer eve döndü ve bakanlarını komşu krallar, Elasar kralı Aryoh ve Goyim kralı Tidal ile barış yapmak için gönderdi. Bu iki kral ve Nimrod, Kedorlaomer’in hükümdarlığını kabul etti fakat Sedom ve Amora’nın beş kralı inatçıydı ve ona onüç yıl boyunca isyan etti.2
[Bu görüşe göre, bu ayet şöyle açıklanır, “Kedorlaomer’e oniki yıl boyunca hizmet etmişlerdi; ancak onüç yıl isyan ettiler.”
[Ancak diğerleri bizim yaptığımız gibi tercüme ederler, “Kedorlaomer’e oniki yıl boyunca hizmet etmişlerdi; ancak onüçüncü yılda isyan ettiler.”] Bu görüşe göre, ona sadece bir yıl boyunca isyan ettiler.3
Ondördüncü yılda Kedorlaomer, yardımına gelen hükmü altındaki Nimrod, Aryoh ve Tidal’a, Sedom anlaşmasındaki beş krala savaş açmak üzere olduğunu, çünkü; uzun süredir kendisine karşı isyan içerisinde olduklarını söyledi.
NOTLAR:
2. Yafeh Toar, sayfa 257.
3. Bereşit Rabba.