“Kenaan lanetlidir!” dedi. “Kendi kardeşlerine köleler kölesi olsun!”
[Ham, “en küçük” olduğu için onun suçlu olduğu açıktır. Ham, kendisi için statü kazanmak amacıyla babasını hadım etmişti, bu nedenle] lanetlenerek kardeşlerine köle olmasına hükmedilmişti.24
Burada şu mantıklı soru sorulabilir: Zulmü yapan kişi Ham olduğu için lanetlenmesi gereken kişi o olmalıdır. Kenaan’ın suçu neydi?
Daha önce görmüş olduğumuz gibi, Noah ve oğulları Gemi’den çıktığında Tanrı tarafından kutsanmıştı (Yaratılış 9:1). Ham, Tanrı’nın Kendisi tarafından kutsanmış olduğu için, Noah’ın Ham’ı kötü biri olsa bile lanet etmeye yetkisi yoktu. Çok küstahça davrandığında veya birisine zarar verse bile bir kralın hizmetkarına hakaret edilemez. Dolayısıyla Ham, Tanrı’nın kutsamasına dahil edildiği için, Noah Ham’ı lanetleyemedi.25
Yine de burada itiraz edilebilir: Bir sonraki bölümde görecek olduğumuz gibi, Ham’ın dört oğlu vardı. Niçin Kenaan kardeşlerinden daha fazla lanetlenmiştir?
Bunun iki nedeni vardır. Birincisi, Noah’ı çıplak gören ilk kişi ve babasına haber veren kişi Kenaan’dı. Bu trajedi sonuçta onun hatası olduğu için, lanetlenmeyi hak etmişti.
Tora bu nedenle, “Kenaan’ın babası Ham, babasının çıplaklığını gördü” (Yaratılış 9:22) demektedir. Ham’ın dört oğlu olduğu halde, niçin “Kenaan’ın babası” olarak tanımlanmaktadır? Bunu açıklamak özellikle zordur, çünkü; Kenaan, Ham’ın oğullarının en küçüğüydü. Bunun nedeni, Kenaan’ın bu felaketten sorumlu olduğuna işaret etmesidir.26
Tora, onun için [“babasını çıplak gördü” (עֶרְוַת אָבִיו) veya kelime kelime çevirisi olarak] “babasının çıplaklığını gördü” demektedir. Bu, önemli bir yasayı öğretir.
Tamamen temiz olmayan bir yerde dua etmek veya Şema söylemek yasaktır. Herhangi bir cinsiyete sahip bir kişinin önünde, cinsel organları açıktayken dua edilemez. Bu kural, yeni doğmuş bebekler için dahi geçerlidir, bebek örtülene dek önünde dua edilemez.
Bu yasa hem Yahudi hem de Yahudi olmayanlar için geçerlidir. Bazı durumlarda Yahudi olmayan bir kişinin bedeni bir hayvanın bedeninden farklı kabul edilmez, çünkü; şöyle yazılmıştır, “etleri eşek eti gibidir” (Ezekiel 23:20). Yahudi olmayan kişinin çıplaklığının çıplaklık olmadığı, giysileri olmayan bir hayvanın önünde dua edilebileceği gibi, cinsel organları ortada olan Yahudi olmayan bir kişinin önünde dua edilebileceği düşünülebilir. Tora bu nedenle “babasının çıplaklığını gördü” diye belirtmektedir. [Yahudi olmayan kişilerin cinsel organları da “çıplaklık” olarak kabul edilir] bu açıdan bir Yahudiden farkı yoktur.27
İkincisi, Kenaan’ın lanetlenmesinin nedeni, bu dünyadaki adetin en küçük oğlun babasına hizmet etmesi ve ne ihtiyacı olursa ona getirmesi olmasıdır. Bu durum evde büyük kardeşlerin bulunması durumunda dahi geçerlidir. Elbette, büyük kardeşler yetişkin olmuş ve evlenmiş olsa bile babalarına karşı uygun saygıyı göstermelidir ama en küçük kardeşin yükümlülüğü en fazladır.28
Bunun iki nedeni vardır. Birincisi, en küçük kardeş kendisinden büyük kardeşlerine ebeveynine gösterdiği saygı kadar saygı göstermelidir. Bu nedenle, ebeveyni bir şey istediğinde, en küçük çocuk onu getirmek için acele etmelidir. Eğer büyük kardeş ebeveyninin isteğini yerine getirmek için koşarsa, en küçük çocuk [büyük kardeşin kendisinden onu yapmasını istemesi gerektiği biçimde] şikayet edebilir. O durumda iki buyruğu yerine getirmiş olacaktır: Ebeveynine saygı göstermek ve büyük kardeşine saygı göstermek.
İkinci neden, en küçük kardeşin isteğini yerine getirmesi durumunda ebeveynin daha fazla memnuniyet duymasıdır. Bunu günlük hayatta da görürürüz.29
[Noah, gemideyken tüm oğulları yaklaşık bir asır yaşındaydı.] Ona hizmet edecek genç bir oğula sahip olmadığı için kendini kötü hissetti; gemiyi terk edince yaşlılık zamanında ona eşlik edecek bir çocuğa sahip olmak istedi. Böyle bir çocuk onun tüm ihtiyaçlarının farkında olacak ve ona özveri ile hizmet edecekti. Büyük oğulları, Şem ve Yefet onu rahatsız etmek zorunda kalmayacaktı.
Ham, Noah’ı kısırlaştırarak hasretini çektiği oğluna sahip olmasını engelledi. Noah onu lanetlediğinde, cezanın suça tam tamına uygun olmasını sağladı; Ham’ın en küçük oğlu Kenaan’ı lanetledi.30
Ham’ın kötülüğü Noah’ın dördüncü oğula sahip olmasını engelledi. Bu nedenle, Ham’ın dördüncü oğlu Kenaan lanetlendi.31
Kenaan, Şem ve Yefet’e köle olması için lanetlendi. Noah artık küçük bir oğula sahip olamayacağı için, büyük oğullar olmasına rağmen, Şem ve Yefet onun ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kalacaktı. [Bu nedenle Kenaan onların ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır.]
Tora bu nedenle Kenaan’ın “kölelerin kölesi” olmasını söylemektedir. Bu ifade biraz sıradışıdır; bir köle başka birinin kölesine sahip olamaz. Noah şöyle demiştir, “Şem ve Yefet’in artık benim hizmetkarlarım olması gerektiği için, Kenaan da onların kölesi olmak zorundadır.”32
Bazı kişiler, Ham’ın Noah’ın en küçük oğlu olduğunu, Kenaan’ın da Ham’ın ilk doğan çocuğu olduğunu söyler. Ham, babasına karşı kötülük işlediğinde, tek çocuğu vardı:Kenaan. Tora şöyle der, “Kenaan’ın babası Ham, babasını çıplak gördü.” Bu kelime dizimi, o zamanda Kenaan’ın onun tek oğlu olduğunu gösterir.33
Ham bu kadar kötü bir şey yaptığı için, Noah onun çocuklarını lanetlemiştir. Eğer Noah sadece Ham’ı lanetlemiş olsaydı, bu lanet sadece Ham’ın kendisine ve daha sonra doğacak olan çocukları için geçerli olacak, ilk doğan çocuğu Kenaan, lanetten önce doğmuş olduğu için bu lanetten etkilenmeyecekti. Sadece Ham’ın lanetlenmesi yeterli değildi ve Ham’ın daha fazla çocuğa sahip olmaması da mümkündü. Noah bu nedenle Kenaan’ı lanetledi ki, bu lanet Ham’ın soyunu daima etkilesin.
Bu görüş, “Ham’ın oğulları, Kuş, Mitsrayim, Put ve Kenaan’dır” (Yaratılış 10:6) ayeti ile çelişmemektedir. Kenaan ilk doğan olmasına rağmen, dördüncü sırada yazılmıştır. Noah’ın laneti onu Ham’ın oğulları içerisinde en önemsizi yapmıştır.
NOTLAR:
- Raşi.
- Bereşit Rabba.
- Ran, Yafeh Toar’da alıntılanmıştır.
- Orah Hayim 75.
- Yazar’In kendi görüşü.
- Yafah Toar.
- Bereşit Rabba.
- Raşi.
- Yafeh Toar.
- Ramban; Bahya. Karşılaştır. Sotah, Bölüm 7.